Илиев: Неопходно е подобро кариерно насочување на младите и стратешки промени
Изборот на идна професија за еден млад човек кој
се одлучува каде да го продолжи следното или високото образование како никогаш
досега е многу неизвесна, благодарение на брзиот технолошки напредок и
непредвидливоста која ја носат алатките на вештачката интелигенција,
блокчејнот, социјалните мрежи и новите
медиуми.
Во последното
истражување на Проектот Млади кои активно создаваат можности е утврдено дека
постои јаз помеѓу образовните програми и пазарот на труд, дека младите се
определуваат најмногу за ИТ и професии кои се престижни и доходовни, но се
занемарени други занимања кои исто така нудат предизвици и високи примања, како
на пример занаетчистките струки и дејности за заштита на животната средина.
Според Филип Илиев,
менаџер за економски можности во Активноста за млади на УСАИД, неопходно е
правилно кариерно насочување со фокус на неопходните вештини. Исто така мора да
се држи чекор со технолошките револуции.
„Имаме неусогласеност помеѓу формалното
образование и побарувачката на пазарот на трудот и голем дел од младите
одговориле дека не работат тоа што студирале или учеле и од тука ни произлегува
трендот на честа промена на работните места во првите пет години барајќи
подобри можности и подобар кариерен пат за младите“, вели Илиев.
Младите
не се доволно правилно насочени за идните професии
Со секоја економска и технолошка
трансформација одредени професии ќе исчезнат, но и ќе се создадат можности за
создавање нови. Сепак, како и со секоја транзиција процесот на преквалификација
е бавен и тежок, и затоа треба однапред да се направат подготовки за промените
на пазарот на труд.
„ВИ е неизбежна, таа е веќе започната и
автоматизацијата е неизбежна, тоа е веќе започнат процес. Ние сме тие кои ја
храниме со податоци ВИ. Има дел од професиите кои можеби ќе исчезнат, но со
новата систематизација ќе се создадат нови професии кои би и помагале на ВИ. ВИ
треба да ја користиме правилно и таа би ни помогнала во нашите работни задачи“,
смета Илиев.
Постојат
многу нереални очекувања
За новите генерации приоритет се високите
почетни плати, но и некои нови услови кои беа нетипични за претходните
генерации, како што се вредности на компанијата во која се вработуваат, т.н.
компаниска култура и екстра бенефиции. Сепак, ваквите барања без соодветни
вештини за комуникации и дигитални алатки, решавање проблеми и иницијативност,
не може да бидат „соодветно“ наградени од работадавачите и се создаваат
одредени нереални очекувања.
„На
прво место кај младите секогаш се финансиските придобивки, на второ место е
можноста за кариерен развој, а на трето место е стабилноста. Младите секогаш
избираат поатрактивни професии, на прво место секогаш е технологијата и ИТ, на
второ место е медицината, а на трето место правото и политиката. Имаме и
професии кои не се актуелни за младите како на пример што е многу изненадувачки
работење во борбата за заштита на животната средина и занаетчиството но, тука
гледаме дека младите се недоволно информирани за тие професии“, потенцира Илиев.
Главните препораки на истражувањето се
промени во образованието, развој на клучните вештини кои им се неопходни на
младите, унапредување на претприемништвото и поддршка на стартапите, како и
инвестирање во програми за зелен и одржлив развој.
Х.С.