![КОЈ СЕ СЕЌАВА НА – „И ТОА НЕ Е СÈ, АКО СЕ ЈАВИТЕ ВЕДНАШ“…Како пропадна Топ Шоп?](https://novina.mk/wp-content/uploads/2024/02/20240205104323-850x560.webp)
КОЈ СЕ СЕЌАВА НА – „И ТОА НЕ Е СÈ, АКО СЕ ЈАВИТЕ ВЕДНАШ“…Како пропадна Топ Шоп?
„Но, тоа не е сè! Ако се јавите веднаш…“, нема некој што
не слушнал или видел ваква порака на телевизиските екрани во последните дваесет
години. Започна со реклами за Космодиск за да „ќе ви се заблагодари рбетот“, а продолжи со брендови како Топ
шоп, Дормео, Вокмакс, Делимано и други „иновативни производи кои го олеснуваат
животот“.
Зад сè стоеше Студио Модерна, словенечката компанија на
некогаш најбогатиот словенечки претприемач Санди Чешка, која сега е на работ на
колапс. Но, тоа не е се! Компанијата чиј успех беше изучуван на Харвард затоа
што брзо стана лидер на директна продажба во јужна и централна Европа од
Словенија, според стечајниот управник
во Хрватска, нема апсолутно никакви шанси да го продолжи својот бизнис.
Агресивна кампања на ТВ екранот до лидерска позиција
И сè помина совршено. Агресивната кампања на ТВ екраните на
комерцијалните телевизии во Хрватска, која започна во деведесеттите, доведе до
фактот дека пред само неколку години хрватската филијала на словенечката
компанија имаше над 30 сопствени продавници, над 400 вработени, 12 партнери на
големо, неколку центри за повици, 4 веб-продавници и добро воспоставена
продажба од каталог.
Беа отворени филијали и во други земји од Европската Унија.
Во еден момент имало вкупно околу осум илјади вработени, приходот бил околу 500
милиони евра. Студио Модерна имала
400 дуќани.
Звучи речиси неверојатно дека оваа компанија, до пред само неколку години, имала околу
300 часа изнајмен ТВ простор во различни земји, што отвори пазар од околу 317
милиони потенцијални клиенти.
Конфликтот меѓу
Украина и Русија беше клучен
Падот почна во 2014 година со првите конфликти во Украина,
заеми преку банките на Путин и забрза за време на пандемијата и на крајот
поради санкциите против Русија. Се продаваа брендовите на компанијата,
вработените протестираа поради неисплатените плати, а клиентите протестираа поради
неиспораката на веќе купената стока.
„Студио Модерна (Словенија) и Студио Модерна – продажбата на
ТВ (Хрватска) е поврзана во сопственост. Нивниот сопственик е Студио Модерна
ХИБВ од Холандија. Стечајните постапки во Словенија и Хрватска се одвоени и се
водат независно една од друга“, изјави Шпела Турк. Индекс, словенечки стечаен
администратор, кој ја води постапката за Студио Модерна од таа земја. Како што
додаде таа, во Европа се уште има неколку поврзани компании кои исто така се во
стечајна постапка и тоа во Србија, Естонија, Словачка, Чешка и Унгарија.
Долгот на компанијата во Хрватска надмина 15 милиони евра,
за плати се должат 781 илјада евра
Што се однесува до стечајот на компанијата во Хрватска,
стечајната маса ќе се обиде да намири 218 вработени во Студио Модерна, кои
бараат вкупно 781.615 евра за заостанати плати, Даночната управа која бара
159.286 евра, Министерството за финансии 587.000 евра. , РТЛ Хрватска, 489.000
евра, ХРТ 201 илјада евра, и многу други.
Вкупните долгови изнесуваат повеќе од 15 милиони евра, а
имотот, иако досега не е целосно проценет, нема да биде доволен за плаќање на
сите долгови. Се обидовме да истражиме како сето тоа пропадна.
Се започна со Санди Чешко, кој го основа Студио Модерна со своите пријатели во април 1992
година. Два настани набрзо се покажаа како клучни. Првата беше одлуката за
купување на правата на Космодиск, производ кој „за чудо ги елиминира болките во
грбот“ од Бранко Стојановиќ од Нови Сад во 1993 година. Производот се продаваше
под слоганот „Твојот грб ќе ти се заблагодари“.
Зад успехот стоеше иновативен пристап, не само во
продажбата, туку и во внатрешната организација на компанијата, набавките и
мултимедијалната кампања, а подемот на таа компанија и денес се изучува на
бизнис школата Харвард, како и во многу деловни програми, имајќи предвид дека за
кратко време стана лидер во Централна и Источна Европа. Чешко со години беше најбогатиот Словенец,
чие богатство во еден момент се проценуваше на околу 334 милиони евра.
Од 2017 година тие се
позајмени од банката на Путин
Голем бум на пазарите во Европа се случи малку повеќе од десет години, кога средствата од Холандија,
Луксембург, Швајцарија и Кипар влегуваат во сопственичката структура, а
седиштето се преместува од Словенија во Амстердам. Клучни за експанзијата се
покажаа пазарите на Украина и Русија, а првите пукнатини во финансискиот бизнис
се појавија во 2014 година, односно со првите вооружени конфликти на тие две
земји.
Така, во 2017
година се појави вест дека руската банка ВТБ, под влијание на Владимир Путин,
почнала да го кредитира Студио Модерна. Тогаш беше одобрен заем од 60 милиони
евра, чиј рок на отплата беше во 2022 година.
„Со добиениот
кредит ги исплативме сите досегашни обврски“, изјави во 2017 година Чешко, кој
тогаш беше под притисок на германската филијала на „Уникредит банка“, која во
2012 година и позајми на „Студио Модерна“ околу 85 милиони евра.
Русија и Украина беа меѓу првите три пазари
Епидемијата на
коронавирус ја потресе компанијата, а вистински удар беше инвазијата на
Украина, што резултираше со санкции против Русија. Имено, Русија и Украина беа
меѓу трите најголеми пазари. Уништувањето на магацини со залихи во Украина за
време на војната, присилната продажба на руски компании за многу мали вредности
и брзата отплата на заемите на руските банки ја доведоа компанијата на дното.
Враќање во Чешко и продажба на брендови
Во април 2022
година се појави трошка надеж, кога Чешко се врати, купи акции од меѓународни
фондови по многу намалена цена и повторно стана единствен сопственик на
компанијата. Сепак, компанијата беше во премногу финансиски проблеми. На
почетокот на минатата година стартуваше со британската компанија Дормео која
објави дека има долг од 13 милиони евра, а потоа и други фирми-ќерки. Во
средината на минатата година, брендовите Дормео, Делимано, Ровус и Топ Шоп беа
продадени на швајцарската компанија на претприемачот Дарко Хорват, а неколку
месеци подоцна беше продаден и малопродажниот бизнис кој отиде во германската
продавница за душеци Matratzen Concord, сопственост на кинески претприемач.
„Нашата стратегија е во ново стратешко партнерство кое ќе го
рестартира растот на Студио
модерна“, рече Чешко во јуни минатата година, но во август минатата година беше
прогласен банкрот на компанијата во Словенија, а малку подоцна и компанијата на
истото име во Хрватска, која имаше околу 400 вработени.