На Турција и претстојат „две недели хаос“ до вториот круг на изборите: „Трет човек“ би можел да одлучи за следниот претседател?
Вториот круг од претседателските избори во Турција ќе се одржи во недела на 28 мај, бидејќи ниту еден од кандидатите во првиот круг не доби повеќе од 50 отсто од гласовите, соопшти денеска претседателот на турската изборна комисија Ахмет Јенер. Како што јави турската телевизија ТРТ, според прелиминарните резултати, за актуелниот претседател Реџеп Таип Ердоган гласале 49,5 отсто од гласачите, а за неговиот противкандидат Кемал Киличдароглу 44,8 отсто. Затоа, двајцата ќе мора повторно да се соочат до конечните резултати.
Неколку фактори ќе влијаат на тоа кој ќе ја води Турција во следниот мандат, но пресвртна точка може да бидат гласовите на оние кои гласаа за Синан Оган во првиот круг, третиот кандидат кој изборите ги заврши со 5,2 отсто поддршка.
„Ќе разговарам со партиите кои застанаа зад мене. Ќе се сретнам со сите претставници и заедно ќе одлучиме кого да поддржиме. Ќе ја објавиме нашата патоказна карта според овие договори и ќе го одработиме нашиот дел од работата во следните 14 дена“, изјави Оган за медиумите во изборната ноќ по пристигнувањето на првите резултати.
Сепак, во вчерашното интервју за Ројтерс, тој рече дека може да го поддржи Киличдароглу во вториот круг, „но само ако не направи отстапки пред Курдите“.
„Ќе се консултираме со базата на гласачи за да донесеме одлука за вториот круг. Сепак, веќе јасно ставивме до знаење дека нашите црвени линии се борбата против тероризмот и враќањето на бегалците“, рече Оган, пренесува Ројтерс.
Оган беше номиниран за претседателски кандидат од Националистичката алијанса на предците (Алијанса АТА), а претходно беше член на Партијата за националистичко движење (МХП). Беше и пратеник во турскиот парламент од 2011 до 2015 година. На овие избори Оган беше независен кандидат, но во јавноста не е познат како Ердоган или Киличдароглу.
„Оган рече дека ќе преговара, тоа не им се допаѓа на неговите поддржувачи“.
Јусуф Емин, новинар на „Балкан медиа груп“, смета дека по првиот круг веројатно клучот за победата ќе биде поддршката на Оган.
„Тој доаѓа од сојузот АТА, тоа е движење што го следи (Кемал) Ататурк, односно тие се турски националисти“, изјави Емин за Euronews Србија, додавајќи дека пред една недела разговарал со претседателот на Зафер, една од партиите. од сојузот што застана зад кандидатурата на Оган, и дека го прашал со кого евентуално Зафер или Оган би бил во вториот круг.
„Многу јасно ми кажа дека имаат големи црвени линии – број еден, имигранти, односно прашањето која страна ќе биде таа што ќе ги врати бегалците од Турција. Број два: борба против тероризмот. (партијата на Киличдароглу) ЦХП нема конкретен договор со курдската партија, но таа партија го поддржа Киличдароглу, а во рамките на нивниот сојуз добија десет проценти“, вели Емин.
Емин додаде дека гласовите што ги добила алијансата, во која е вклучена и Курдската партија, можеби нема сите да одат кај Киличдароглу во вториот круг од изборите.
„Курдите сега излегоа поради Курдската партија и тие како сојуз добија 10,2 отсто, а во меѓувреме гласаа за Киличдароглу. Прашање сега е дали сите ќе излезат само да гласаат за Киличдароглу“, посочува Емин.
Оган, да потсетиме, подвлече дека „може да го поддржи Киличдароглу само ако не направи отстапки пред Курдите“.
Политикологот Онур Ерим за Еуроњуз Србија посочи дека Оган ден пред изборите изјавил дека доколку не влезе во вториот круг, одлучувачка ќе биде поддршката што ја дава тој и сојузот зад него.
„Тој рече: „Ќе седнеме и ќе преговараме за тоа колку министерства ќе добиеме, дали ќе ја добиеме функцијата потпретседател“ и слично. Ова не беше добро прифатено, бидејќи тој е националистички кандидат. Повеќето националисти во Турција таквиот пристап го смета за разочарувачки, каде што се запоставени принципи, а се пристапува кон преговори“, вели Ерим.
Тој додава дека резултатот на Оган е „феноменален“, но дека станува збор за „протестни гласови“, односно дека е избран од оние кои не сакале да гласаат ниту за Ердоган, ниту за Киличдароглу. Затоа, смета Ерим, „нереално е Оган да очекува да успее да ги консолидира своите гласачи и да ги насочи кон едната или другата страна“.
Турција се соочува со две недели „хаос и фестивали“
Ерим изјави и дека сега е тешко да се процени кој има поголеми шанси да победи во вториот круг, но дека сигурно ќе се добие појасна слика бидејќи гласачите ќе имаат само две имиња пред себе на гласачкото ливче.
„Сега изборот е меѓу двајца кандидати и мислам дека резултатот ќе биде појасен во вториот круг. Очекував некој да победи веќе во првиот, и тоа тесно. Мислев дека тоа ќе биде Ердоган, а некои мислеа дека ќе биде Киличдароглу. Со разлика (од првиот круг) од околу четири проценти, не знаеме што ќе биде“, истакна Ерим.
Самиот изборен ден помина релативно мирно, но во периодот пред 14 мај имаше неколку инциденти, како оној во кој беше нападнат градоначалникот на Истанбул, што покажа колку навистина е „вжештена“ трката. Во следните две недели, сметаат набљудувачите, Турција ќе биде сведок на бурни кампањи.
„Сега хаосот, фестивалот почнува. Ердоган е сам, а од другата страна има пет различни партии и двајца градоначалници – Истанбул (Екрем Имамоглу) и Анкара (Мансур Јавас)“, рече Јусуф Емин од „Балкан медиа груп“. .
Тој потсети на зборовите на една од опозициските политичари која, кога требаше да се одлучи за кандидатот на опозицијата, предложи тоа да биде или Имамоглу или Јавас, бидејќи веруваше дека Киличдароглу нема да ја добие потребната поддршка од народот за да победи во првиот круг.
„Таа знаеше дека народот нема да биде толку многу за Киличдароглу бидејќи тој е од регионот Заза и затоа што е алевит. За жал, во Турција постои дискриминација, што е последица на поделбите во последните 20 години“, додаде. Емин.
Пред вториот круг „сите карти на маса“
Професорот по меѓународно право Селман Огут изјави за Еуроњуз Србија дека смета дека понудите на кандидатите пред вториот круг нема да се променат во поголема мера.
„Во првиот круг, двајцата понудија се што можеа. Мислам дека нема да има големи промени за вториот круг, можеби ќе има некои помали, но тие главно ги ставаат сите карти на маса. рече Огут.
Во пресрет на првиот изборен круг, Киличдароглу на социјалните мрежи објави низа видеа од неговата кујна, во кои најмногу се обраќаат на младите гласачи за чувствителни теми како што се положбата на Курдите или малцинството Алеви, етничко-верската група на која и припаѓа. Во таа прилика тој им порача на гласачите дека „ќе ги обедини сите различни слоеви на општеството во Турција“.
Иако Киличдароглу таргетираше помлада публика, Огут оценува дека „досега во Турција имаше лага дека младите гласаат за опозицијата“, и дека „сега се виде дека младите, од кои има многу, гласаат за двете партии. “.
Покрај младите, често се истакнуваат и курдските гласови како еден од можните фактори кои би можеле да го одлучат победникот на изборите, но Огут истакнува дека „Курдите гласаат за различни партии“. Тој додава дека прокурдската партија ХДП, иако најголема, не е единствената што ја собира оваа етничка група, туку и дека гласовите на таа партија се „топат“, односно дека на претходните избори имале подобри резултати. отколку сега.
Запрашан за тоа како би изгледала кохабитацијата доколку Киличдароглу стане претседател, бидејќи сојузот во кој АКП го освои мнозинството во парламентот, Огут истакна дека „не е веројатна победата на Киличдароглу бидејќи разликата од четири или пет проценти е голема“.
