![Револт на фармерите во срцето на ЕУ: Илјадници трактори „влегуваат“ во Брисел, допрва следуваат протести, а една од причините е поврзана со Украина](https://novina.mk/wp-content/uploads/2024/02/screenshot_6-585x560.webp)
Револт на фармерите во срцето на ЕУ: Илјадници трактори „влегуваат“ во Брисел, допрва следуваат протести, а една од причините е поврзана со Украина
Стотици трактори го парализираа центарот на Брисел во четвртокот, а гневните земјоделци го гаѓаа Европскиот парламент со јајца, пред состанокот на лидерите на ЕУ. Иако земјоделскиот сектор не беше на дневен ред на состанокот, политичарите можеби ќе сфатат дека игнорирањето на ваквите протести може да стане опасно. Еве што се крие зад протестите на земјоделците кои со месеци беснеат во Европа, во земји како Грција, Германија, Португалија, Полска и Франција, чија влада беше изненадена од овонеделната блокада на автопатот во Париз.
Фармерите рекоа дека се соочуваат со пад на продажните цени, зголемени трошоци, тешки регулативи, моќни трговци на мало, климатски промени и евтин увоз, сето тоа во рамките на земјоделскиот систем на ЕУ заснован на претпоставката дека „повеќе е подобро“, пишува Гардијан.
Трошоците растат, цените се намалуваат
Трошоците на земјоделците, особено за енергија, ѓубриво и транспорт, се зголемија во многу земји на ЕУ, особено по руската инвазија на Украина во февруари 2022 година. Во исто време, имајќи го предвид ефектот на трошоците за живот, зголемените цени на храната почна да се умерени. Цените на фармите, основната цена што земјоделците ја добиваат за своето производство, паднаа во просек за речиси девет отсто меѓу третиот квартал од 2022 година и истиот период минатата година, покажуваат податоците на Евростат, анализирани од Политико.
Увозот е исто така проблем, особено во Централна и Источна Европа, каде што „поплавата“ од евтини земјоделски производи од Украина ги намали цените и го зголеми незадоволството поради нелојалната конкуренција. Полските земјоделци почнаа да ги блокираат патиштата од Украина во знак на протест уште минатата пролет, и иако Брисел набрзо воведе ограничувања за извозот на Киев кон блиските соседи, веднаш штом истече, Унгарија, Полска и Словачка најавија свои ограничувања.
„Украинското жито треба да оди онаму каде што му е местото – на азиските или африканските пазари, а не на Европа“, рече синдикатот на полските фармери минатиот месец. На друго место во Европа, особено во Франција, евтиниот увоз од други извори, како Нов Зеланд и Чиле, предизвикува сè поголем бес.
Зголемување на температурите, зголемени тензии
Екстремните временски услови предизвикани од климатските промени се повеќе влијаат на производството: некои резервоари за вода во јужна Шпанија имаат само четири отсто капацитет, додека шумските пожари минатата година уништија околу 20 отсто од годишниот приход на грчките фарми. Јужна Европа досега забележа релативно малку протести, но тоа може да се промени бидејќи владите, особено во Шпанија и Португалија, размислуваат за вонредни ограничувања на водата поради рекордните суши.
Многу земјоделци се жалат дека се фатени меѓу очигледно спротивставените барања на јавноста за евтина храна и климатските промени.
Заедничката земјоделска политика (ЗЗП), системот за субвенционирање од 55 милијарди евра годишно на кој почиваше безбедноста на храната во Европа повеќе од 60 години, се засноваше на економии на обем: поголеми фарми, поголеми имоти, заеднички стандарди. Бројот на фарми во ЕУ е намален за повеќе од една третина од 2005 година, оставајќи ги фармите со високи нивоа на долгови при операции со ниска маржа, а помалите фарми неконкурентни.