
НЕ Е ВАЖНО ШТО МЕЛАНИЈА Е СЛОВЕНКА, СЛОВЕНИЈА ЌЕ БИДЕ МЕЃУ НАЈПОГОДЕНИТЕ ОД ЦАРИНИТЕ НА ТРАМП! Инфлацијата во Србија ќе се намали
Аналитичарите на Ерсте груп очекуваат дека растот на БДП ќе
се забрза оваа година во сите земји од Централна и Источна Европа, освен во
Хрватска и Словачка. Хрватскиот БДП треба да порасне за 2,9 проценти оваа
година и 2,8 проценти следната година, според Ерсте.
Во Унгарија и Романија, 2024 година се покажа послаба од
првично очекуваното. Хрватска и Србија очигледно го надминуваат регионот во
однос на интензитетот на растот, поттикнати од силната домашна побарувачка. Во
Србија, имплементацијата на планот за развој „Скок во иднината – Србија ЕКСПО
2027“ го турка растот нагоре. Во просек, растот на БДП во 2025 година треба да
биде приближно половина процентен поен повисок од 2024 година, благодарение на
забрзувањето на инвестициската активност.
Куповната моќ на домаќинствата закрепна и се очекува да
продолжи растот на потрошувачката, иако со нешто побавно темпо во неколку земји
од ЦИЕ. Приватната потрошувачка ќе продолжи позитивно да придонесува за растот
во 2025 година. Мало забрзување би требало да произлезе од повисоката
инвестициска активност следната година.
Се разбира, аналитичарите на Ерсте се осврнаа и на ефектот
на царините на Трамп врз регионот. Словачка, Унгарија и Словенија се меѓу
најизложените на директното влијание на американските увозни царини. За да ги
квантифицираат односите помеѓу економиите на Централна и Источна Европа и
Германија, тие користеа (бајз) модел на глобална векторска авторегресија
(BGVAR), чија единствена цел е да ги моделира односите помеѓу сложените
ентитети.
Повисок раст на
цените во Хрватска и Полска
Инфлацијата е ревидирана нагоре и се очекува да биде околу
0,5 процентни поени повисока во Хрватска и Полска во споредба со очекувањата на
Ерсте од крајот на 2024 година.
Тие користат проценки од Германскиот економски институт за
да го проценат влијанието на германските проблеми врз земјите од ЦИЕ. Најголемо
негативно влијание врз растот се очекува во 2026 година, што одговара на шокот
што тогаш ќе го доживее германската економија. Што се однесува до поединечните
земји, Романија и Чешка би биле најпогодени. Најмалку погодена би била
Хрватска.
Растот на реалните плати беше исклучително висок во
Хрватска, достигнувајќи речиси 12 отсто во 2024 година и околу 10 отсто во
Унгарија и Романија. Чешка, Словенија и Словачка забележаа најблаг раст на
реалните плати од четири отсто во 2024 година.
„Очекуваме забавување на растот на номиналните плати оваа
година. Бидејќи инфлацијата се намалуваше во текот на изминатата година,
веруваме дека преговарачката моќ е намалена и прилагодувањата на платите
веројатно ќе бидат поумерени во споредба со минатата година. Во комбинација со
релативно високата инфлација, реалните плати се очекува да го загубат
моментумот од 2024 година. Севкупните тесни услови на пазарот на трудот, сепак,
ќе издржат дел од притисокот врз платите“, прогнозира Ерсте.
Просечната инфлација во 2024 година беше далеку пониска во
споредба со 2023 година. Трендовите на инфлацијата на крајот на 2024 година,
сепак, покажаа одредени назадувања. На почетокот на 2025 година, бројот за
јануари изненади во нагорна линија
во неколку земји од Централна и Источна Европа. Ерсте смета дека инфлацијата
треба да се врати на надолна траекторија во втората половина од годината, што
ќе им овозможи на централните банки да го преиспитаат монетарното олеснување.
Инфлациона спирала
Што се однесува до инфлацијата, таа годинава во регионот ќе
биде повисока од очекуваното. Ова особено се однесува на делот од регионот што
ја опфаќа Хрватска. Најголема нагорна ревизија на вкупната инфлација се случи
во Унгарија, каде што гледаме дека просекот за 2025 година бил пет отсто,
наспроти претходните 4,1 отсто.
Инфлацијата се очекува да биде околу 0,5 процентни поени
повисока во Хрватска и Полска во споредба со очекувањата на Ерсте од крајот на
2024 година. Просечната инфлација се очекува да се намали во 2025 година само
во Романија и Србија.