![КАКВА Е ИДНИНАТА НА КЕШ ПАРИТЕ: Германската Бундебанк направи голема анализа](https://novina.mk/wp-content/uploads/2024/01/20240131170804-JPG.webp)
КАКВА Е ИДНИНАТА НА КЕШ ПАРИТЕ: Германската Бундебанк направи голема анализа
Германската
Бундесбанка оценува дека готовината нема да исчезне, барем не сè уште. Но,
повеќе ќе се плаќа дигитално.
Веројатно никој
никогаш не се заразил со корона со допирање на хартија или монети, барем ниту
еден случај не е потврден. Но, за време на пандемијата, навистина имаше
продавници кои не само што ги охрабруваа клиентите да користат картичка или да
плаќаат по телефон, туку и одбиваа готовина. Така беше во Германија, но и во
другите развиени земји, како оние на северот на Европа.
Ерата на
пандемијата несомнено ја прошири употребата на безготовински плаќања: според
истражувањето на институтот ЕХИ од Келн, во 2017 година, во Германија, 74 отсто
од купувањата на мало биле платени со готовина, во 2021 година веќе бил 58 отсто,
а минатата година падна на само 37,5 отсто, пишува ДВ.
Имено,
дигиталниот трансфер станува се поедноставен и попопуларен, а не би било првпат
целосно да се смени начинот на размислување за парите. Германија, всушност,
имала монета од скапоцен материјал до 1975 година – „старата“ монета од пет
марки била направена од легура на сребро, во време кога речиси и да немало
златни и сребрени монети како во старите времиња.
Но, поддршката за
„обични“ пари пристигна пред некој ден од Бундесбанката, германската централна
банка. Таму е претставена студијата „Кеш на иднината“ каде се анализираат
предностите и недостатоците на можните идни сценарија.
Првиот е
„хипердигиталниот свет на плаќања“ во кој готовината практично исчезна од
оптек, тешко е можно да се подигнат пари некаде или да се плати со нив. Дури и
меѓу познаниците, парите се префрлаат дигитално. Друга визија е „ренесанса на
готовината“, каде што на луѓето им стана јасно дека дигиталните форми на
плаќање имаат големи недостатоци – зависите од вистинскиот уред и Интернет,
ранливоста на хакерски напади и лесно е да се знае што сте купиле и каде сте
биле – вашата приватност практично нема повеќе.
Меѓутоа, во време
кога ретко кој се грижи колку е „транспарентен“ нивниот приватен живот,
најверојатно е третото сценарио: „Постепено исчезнување на хибридниот начин на
плаќање“.
Поради метежот,
но и поради тоа што на банките им е скапо да чуваат банкомати, па се потешко
доаѓа до готовина, во догледна иднина ќе ги има двата начина на плаќање, иако
безготовинското ќе биде се пораширено.
Претседателот на
Бундесбанката Буркхард Балц е свесен дека „светот на парите во Германија и во
Европа се менува“, но вели и дека должност на централната банка е да гарантира
непречена циркулација на парите. За сите централни банки, готовината е потфат –
треба да се испечати, но потоа и да се заштити од крадци и влага, глодари и
сите можни несреќи.
Потоа има
фалсификатори, парите што се истрошени или уништени треба да се проверат и
заменат… А, всушност, сите пари што ги „има“ на една земја и онака никогаш не
се потребни на хартија – само дел од имотот се печати.
Балц зборува и за
еден вид парадокс: Германија е принудена да печати се повеќе пари бидејќи
очигледно многу луѓе чуваат големи суми пари под слама.
На почетокот на еврото,
Германија печатеше 165 милијарди евра, сега речиси 400 милијарди, иако
готовината во оптек се намалува. Но, во принцип, Балц е и застапник на
„хибридната“ форма: добро е да има и дигитални и „вистински“ пари.
ФОТО: Unsplash/Giovanni Gagliardi