Интервју Макарио: Хроничната бубрежна болест ќе стане петта најчеста причина за смртност

По
повод светскиот ден на бубрегот – 09 март – разговараме со Главниот Медицински Директор
на глобалниот провајдер за бубрежна нега Диаверум. Макарио, пред три месеци, ги
посети своите колеги во Македонија и го пренесе своето искуство и знаење
поврзано со хронична бубрежна болест. Тој зборува за болеста која ќе
прогресира, за третманите, превентивата, за комбинацијата на физички болници и дигитални платформи
за да ја подобрат бубрежната нега

Колку луѓето се информирани за
хроничната бубрежна болест и што точно е таа?

Макарио: Хроничната бубрежна болест (ХББ) претставува сè поголем глобален
предизвик. Од неа се погодени околу 10% од светското возрасно население, но
голем дел, до 90% од погодените, остануваат недијагностицирани до последна
фаза. Таа е долготрајна состојба што го менува животот, која во последната фаза
бара пациентите да се подложат на терапија за замена на бубрег преку дијализа
или трансплантација. Повеќето пациенти се подложуваат на хемодијализа. Обично
добиваат третмани (три пати седмично) и секој третман трае 4 часа или вкупно 12
часа седмично во клиничко опкружување. Пациентите со ХББ кои се на дијализа, се
многу сложени пациенти со многу коморбидитети поврзани со основната бубрежна
болест и нејзиното лекување. Просечната возраст на пациентите во Диаверум е
шеесет и две години на светско ниво и над шеесет и пет години во повеќе
европски земји. Меѓу порелевантните коморбидитети мора да ги споменеме оние што
се поврзани со васкуларниот пристап за спроведување на терапијата со
хемодијализа, како што се анемијата, болеста на коскените минерали,
кардиоваскуларните компликации, дијабетесот, хипертензијата, заразните болести
и повеќе други состојби. Оваа сложена група коморбидитети ја зголемува
смртноста и хоспитализацијата кај пациентите на дијализа.

За ХББ има повеќе причини, од кои многу се поврзани со нездравиот
начин на живот. Исто така, таа придонесува во неодржливиот раст на расходите и
оваа болест ги оптоварува погодените национални здравствени системи и
пациентите низ целиот свет. Јазот во знаењата за ХББ значи дека поврзаните стапки на смртност и
понатаму остануваат високи и се проектира дека до 2040 година, таа ќе стане
петтата најчеста причина за смрт на светско ниво. Здравствената писменост игра
клучна улога во оваа прашање – многу луѓе се соочуваат со медицински информации
што опфаќаат бројки и статистики витални за нивното здравје и добросостојба. Во
Диаверум сметаме дека здравствената писменост е клучен елемент на нашето
ветување дека на нашите пациенти ќе им обезбедиме бубрежна грижа која ќе им го
подобри животот, збогатувајќи го нивното знаење и овозможувајќи да бидат
активни учесници во донесување одлуки за нивниот медицински третман и во
грижата за себе.

Кои се првите симптоми што укажуваат на оваа состојба?

Макарио: Многу
луѓе со ХББ немаат симптоми, бидејќи оваа болест обично не предизвикува
забележителни симптоми сè додека не дојде во напредна фаза. Тоа се случува
бидејќи телото обично успева да се справи со значителното намалување на
бубрежната функција. Честопати, дијагнозата се донесува кога
пациентот се тестира за друга состојба и тестот на крвта и на урината укажува
на потенцијален проблем. Во оваа фаза, често е можно да се запре напредувањето
на болеста преку терапија со лекови и редовно следење на состојбата на
пациентот. Во подоцнежна фаза на болеста може да се развијат повеќе симптоми,
како што се чувство на замор и слабост, сува кожа, чешање, главоболки, почесто
ноќно мокрење, губење на апетит, мускулни грчеви, мачнина, отежнато дишење
(поради собирање течност во белите дробови), несоница, губење на концентрација.
Ако во кој било момент, некој е загрижен дека ги има овие симптоми, треба да му
се обрати на својот семеен лекар и да се тестира.

Кои луѓе имаат зголемен ризик од ХББ и колку луѓе се погодени од оваа
болест секоја година?

Макарио: Како што рековме, околу 10% од светското население се погодени од ХББ
и се проектира дека до 2040 година, таа ќе стане петта најчеста причина за
смрт. ХББ не прави дискриминација и може да ги погоди луѓето од сите раси, со
секакви услови и начин на живот. Дијабетесот е водечка причина за ХББ, бидејќи
високото ниво на шеќер во крвта може да ги оштети крвните садови во бубрезите. Речиси
една третина од пациентите со дијабетес на светско ниво имаат ХББ во една од
петте нејзини фази. Втората најчеста причина е високиот крвен притисок, следува
семејната историја на ХББ а потоа срцевата слабост. Бубрежната болест може да
се јави во некои семејства и поради тоа, медицинските тимови во нашата
најголема клиника во Визбегово, Скопје, неодамна спроведоа бесплатни нефролошки
прегледи за проценка на бубрежната функција на членовите на семејствата на пациентите.

Дали има начини да се спречи ХББ?

Макарио: Сè уште нема лек за ХББ, меѓутоа спречувањето на нејзиното напредување
и на компликациите може да се направат преку справување со факторите на ризик и
лекување на болеста во раните фази. Ако знаете дека сте под ризик, важни се
редовните проверки на крвта и на урината. Доколку страдате од дијабетес, клучно
е еднаш годишно да се тестирате. И избирањето на соодветен начин на живот е
примарна стратегија за спречување. Одржувањето на здрава телесна тежина преку
балансиран начин на исхрана со намален внес на сол, редовната физичка активност,
престанувањето со пушење, земањето лекови согласно упатствата и следење и
одржување на здравиот крвен притисок се само некои од начините со кои може да
се справиме со оваа болест.

До кој степен
постоечките терапии ја забавуваат прогресијата на болеста?

Макарио: Речиси 11% од
светската популација страда од хронична бубрежна болест, од раните до доцните
фази. На пациентите им е потребна ренална заместителна терапија доцна во
стадиум 5, исто така наречена и краен стадиум на бубрежна болест (ESRD). Обично им
е потребна некој тип на дијализа
или трансплантација на бубрег.Дијализата е скап третман и е товар и на пациентот
и на
општеството. Добро е прифатено дека превенцијата е подобра опција. Бидејќи ХББ
честопати е
тивка болест во претходните фази, од суштинско значење е да се идентификуваат
ризичните популации, како што се луѓето со дијабетес и хипертензивните
пациенти.Откако ќе се идентификува состојбата, постојат неколку
стратегии насочени кон забавување на прогресијата на болеста и одложување на
потребата за дијализа, вклучувајќи интервенции за подобрување на благосостојбата, контрола на дијабетес и
хипертензија или ниско-протеинска диета. Дополнително, постои нова група
лекови, инхибитори на натриум-гликоза Cotransporter-2 (SGLT2), кои имаат потенцијал да ја
забават прогресијата на болеста и да ги намалат кардиоваскуларните настани кај
пациенти со дијабетес тип 2.

Може ли да ги наведете карактеристиките на моделот за испорака
на нега на Диаверум и колку придонесува за забавување на болеста?

Макарио: Моделот за испорака на нега на Диаверум овозможува
универзален пристап до бубрежна нега од светска класа и тој континуирано
се подобрува преку едукација, научно истражување и дигитални иновации. Се состои од пет столба: клинички стандарди, медицински стандарди, мерење на
перформанси, образование и научно истражување. Исто така, обезбедува супериорни
медицински резултати и безбедност на пациентите, а паралелно овозможува
економичност на трошоците, што ги намалува трошоците за нега.Со нашиот интегриран
модел на нега и мултидисциплинарниот пристап, поефикасно може да интервенираме за да ја забавиме прогресијата на болеста. Почнувајќи од
раните фази на ХББ, со интервенции засновани на меѓународни упатства
и приспособувајќи ја грижата врз основа на потребите на пациентите, може да ја приспособиме негата со усвојување на модел на избори на нега за
бубрезите.

Како овој
модел влијае на квалитетот на животот на пациентот?

Макарио: Преку нашиот модел за
испорака на нега нудиме интегрирана услуга за нега на дијализа, каде што нашите
мултидисциплинарни тимови за координација на нега се грижат за личноста,
наместо само да лекуваат болести. Со обезбедување холистички пристап, кој ги зема предвид
сите потреби на пациентите – физички, ментални, емоционални, социјални и
духовни – може позитивно да влијаеме на благосостојбата и квалитетот на живот
на нашите пациенти.

На
докторската конференција „ХББ, превенција и третман“се зборуваше за
новини во лекувањето на пациентите?

Макарио: На конференцијата се говореше за најважните
вести поврзани со пристапот на грижа насочена кон пациентот, интегрираната
грижа низ сите фази на патување со ХББ, релевантноста на изборот на пациентот
врз основа на информирани одлуки и за новите достапни лекови (како што се инхибиторите на натриум-гликоза Cotransporter-2 (SGLT2) кои се
чини дека можат да ја
одложат прогресијата на болеста и кардиоваскуларните настани). Имаше и дискусија
за тоа како може да ги
следиме вестите од областите како што се
трансплантации со органи од животни, ксенотрансплантација, органи за
лабораториски наметки и преносни уреди за дијализа. Сепак, мислам дека нема да
го видиме ова наскоро.

Кои се новитетите?

Макарио: Во иднина, ќе
видиме комбинација на физички болници и дигитални платформи за да
ја подобрат бубрежната нега. Ова ќе вклучува аналитика за предвидување на
вештачката интелигенција и мобилни апликации кои придонесуваат за испорака на
ефикасна и персонализирана нега, приспособена на потребите на секој пациент.Развиваме дигитални решенија и апликации околу потребите
на нашите пациенти за да ја подобриме ефективноста на третманот, ефикасноста и
медицинските резултати ширум светот, истовремено давајќи им можност да
придонесат за сопствената грижа и благосостојба.Ова вклучува човечко-центрични, објаснети и одговорни решенија за вештачка интелигенција за
поддршка на нашите лекари да понудат персонализирана нега на нашите пациенти, како што е опстанок на нивниот васкуларен
пристап.