Америка испраќа касетни бомби во Украина – што е тоа и дали нивната употреба е воено злосторство?
САД одлучија да испратат касетна муниција во Украина за да и помогнат на нејзината војска да ги потисне руските сили вградени долж линијата на фронтот.
Администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден се очекува да објави дека ќе испрати илјадници парчиња како дел од новиот пакет воена помош од 800 милиони долари, според луѓе запознаени со одлуката, кои не беа овластени јавно да разговараат за тоа пред официјалното објавување, и кои зборуваше под услов да остане анонимен.
Овој потег веројатно ќе ги налути некои сојузници и ќе ги налути хуманитарните групи кои долго време се противат на употребата на касетни бомби.
Поддржувачите тврдат дека Русија веќе го употребила контроверзното оружје во Украина и дека муницијата што САД ќе ја обезбедат има помала стапка на уништување, што значи дека ќе има многу помалку неексплодирани убојни средства што би можеле да резултираат со несреќна смрт на цивили.
Еве објаснување за тоа што е касетна муниција, каде се користени и зошто САД сега планираат да ги достават до Украина.
Што е касетна муниција?
САД одлучија да испратат касетна муниција во Украина за да и помогнат на нејзината војска да ги потисне руските сили вградени долж линијата на фронтот.
Администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден се очекува да објави дека ќе испрати илјадници парчиња како дел од новиот пакет воена помош од 800 милиони долари, според луѓе запознаени со одлуката, кои не беа овластени јавно да разговараат за тоа пред официјалното објавување, и кои зборуваше под услов да остане анонимен.
Овој потег веројатно ќе ги налути некои сојузници и ќе ги налути хуманитарните групи кои долго време се противат на употребата на касетни бомби.
Поддржувачите тврдат дека Русија веќе го употребила контроверзното оружје во Украина и дека муницијата што САД ќе ја обезбедат има помала стапка на уништување, што значи дека ќе има многу помалку неексплодирани убојни средства што би можеле да резултираат со несреќна смрт на цивили.
Еве објаснување за тоа што е касетна муниција, каде се користени и зошто САД сега планираат да ги достават до Украина.
Што е касетна муниција?
Касетната муниција е бомба која се отвора во воздухот и испушта помали „бомби“ на широк простор. Бомбите се дизајнирани да уништат тенкови и опрема, како и војници, погодувајќи повеќе цели во исто време.
Мундија е истрелан со истото артилериско оружје што САД и сојузниците веќе и го доставија на Украина – како што се хаубици – и типот на касетна муниција што САД планираат да ја испратат се заснова на граната од 155 мм што веќе се користи на бојното поле.
Во претходните конфликти, касетната муниција имаше висока стапка на штета, што значеше дека илјадници помали неексплодирани бомби беа оставени убивајќи и осакатени луѓе децении подоцна.
САД последен пат ја користеа својата касетна муниција во Ирак во 2003 година и одлучија да не продолжат да ги користат бидејќи конфликтот се пресели во погусто населените урбани области.
Во четвртокот, бригадниот генерал Пат Рајдер рече дека Министерството за одбрана има „повеќе видови“ муниција и „оние што размислуваме да ги обезбедиме нема да вклучуваат постари варијанти со стапки повисоки од 2,35 проценти“.
Зошто сега ги праќаат?
Повеќе од една година, САД го празнат сопствениот залихи од артилериска муниција од 155 мм и испратија повеќе од два милиони парчиња во Украина. Сојузниците ширум светот обезбедија уште стотици илјади.
Школата од 155 мм може да погоди цели на оддалеченост од 24 до 32 километри, што ги прави добар избор за украинските копнени трупи кои се обидуваат да се вклучат во непријателски цели од далечина.
Украинските сили истрелуваат илјадници гранати дневно борејќи се против Русите.
Јехор Черниев, член на украинскиот парламент, им рече на новинарите на настанот на германскиот Маршалов фонд во САД претходно оваа година дека Киев најверојатно ќе треба да истрела од 7.000 до 9.000 гранати дневно во засилените контраофанзивни борби. Обезбедувањето толкаво количество муниција става значителен нов товар врз американските и сојузничките резерви.
Касетната бомба е атрактивна опција бидејќи би ѝ помогнала на Украина да уништи повеќе цели со помалку проектили, а бидејќи САД не ги користеле во конфликт од 2003 година, имаат големи количини од нив во залихи и можат брзо да пристапат до нив, рече Рајан Бробст. , истражувачки аналитичар во Фондацијата за одбрана на демократијата.
Во писмото од март 2023 година од водечките републиканци во Претставничкиот дом и Сенатот до администрацијата на Бајден, беше наведено дека САД може да имаат до три милиони парчиња касетна муниција на располагање за употреба и ја повика Белата куќа да ја испрати муницијата и да ја олесни притисокот врз американските воени акции.
„Касетната муниција е поефикасна од поединечните артилериски гранати бидејќи предизвикува штета на поширока област“, рече Бробст.
„Ова е важно за Украина бидејќи се обидува да ги исчисти силно утврдените руски позиции.
Употребата на американски залихи на касетна муниција може да го реши проблемот со недостигот на гранати во Украина и да го намали притисокот врз резервите од 155 милиметри во САД и на други места, рече Бробст.
Дали нивната употреба е воено злосторство?
Самата употреба на касетни бомби не го прекршува меѓународното право, но нивната употреба против цивили може да претставува повреда. Како и во секоја војна, утврдувањето на воено злосторство бара разгледување дали целта била легитимна и дали биле преземени мерки на претпазливост за да се избегнат цивилни жртви.
„Меѓународното право се занимава со тоа ако се работи за неселективни напади насочени кон цивили“, изјави заменик-директорот за оружје на Хјуман Рајтс Воч, Марк Хизнај за новинската агенција Асошиетед прес.
„Значи, тоа не е нужно поврзано со оружјето, туку со начинот на кој се користи.
Повеќе од 120 земји се приклучија на Конвенцијата за забрана на употреба на касетни бомби, кои се согласија да не користат, произведуваат, пренесуваат или складираат таква муниција. САД, Русија и Украина не го потпишаа договорот.
Каде се користеше?
Касетните бомби беа распоредени во многу неодамнешни конфликти, вклучувајќи ги и оние во кои се вклучени американските сили.
Според ХРВ, САД првично сметаа дека касетните бомби се составен дел од својот арсенал за време на инвазијата на Авганистан, која започна во 2001 година. Групата процени дека коалицијата предводена од САД фрлила повеќе од 1.500 касетни бомби во Авганистан во текот на првите три години од конфликтот.
Министерството за одбрана требаше до 2019 година да ја запре употребата на касетна муниција со стапка на неексплодирани убојни средства поголема од еден процент. Но, администрацијата на Доналд Трамп ја смени таа политика, дозволувајќи им на командантите да одобрат употреба на таква муниција.
Сириските владини трупи често користеа касетна муниција – обезбедена од Русија – против упориштата на опозицијата за време на граѓанската војна во земјата, често погодувајќи цивилни цели и инфраструктура. Израел, исто така, ги користеше во цивилни области во јужен Либан, вклучително и за време на инвазијата во 1982 година.
ХРВ и Обединетите нации го обвинија Израел дека испукал дури четири милиони касетна муниција во Либан за време на неговата едномесечна војна со Хезболах во 2006 година.
Коалицијата предводена од Саудиска Арабија во Јемен е критикувана за употреба на касетни бомби во војна со бунтовниците Хути, поддржани од Иран, кои ја опустошија јужната арапска земја.
Во 2017 година, Јемен беше втората најсмртоносна земја за касетна муниција по Сирија, според податоците на ОН. Децата биле убиени или осакатени долго откако муницијата првично паднала, што го отежнувало да се знае вистинската бројка од овие напади.
Во 1980-тите, Русите интензивно користеа касетни бомби за време на нивната 10-годишна инвазија на Авганистан. Како резултат на една деценија војна, авганистанските села остануваат едно од најминираните места во светот.
Што се случува во Украина?
Руските сили постојано користеле касетни бомби во Украина, според лидерите на украинската влада, набљудувачите и хуманитарните групи. Групите за човекови права рекоа дека тие биле користени и од Украина.
За време на раните денови на војната, имаше случаи на руска употреба на касетни бомби наведени од групи како ХРВ, вклучително и онаа што падна во близина на предучилишна установа во североисточниот град Октирка.
Разузнавачката група Bellingcat соопшти дека нејзините истражувачи пронашле касетна муниција во нападот, додека исто така документирале повеќе касетни напади во Харков, вториот по големина град во Украина.
Неодамна, во март, руски ракети и беспилотни летала погодија голем број урбани области, вклучително и постојано бомбардирање во Бахмут, во источниот регион Доњецк. На запад, гранатирање и ракетни напади го погодија градот Константиновка, кој е под контрола на Украина, а новинарите на АП во градот видоа најмалку четири повредени лица пренесени во локална болница.
Полицијата соопшти дека руските сили го нападнале градот со ракети С-300 и касетна муниција.
